Այսօր մի քիչ զրուցել ենք հեղինակ- նկարազարդող, անիմացիոն ռեժիսոր, անիմատոր Լիլիթ Ալթունյանի հետ:
Ես ունեմ իմ ներքին երաժշտությունը, որը կապույտի հետ սավառնում է երկնքում :
Իրականում ոչ թե իրենք իմ ներսում են, այլ ես մեկն եմ և ունեմ տարբեր արտահայտչամիջոցներ ու կախված թե ինչ եմ ուզում ասել՝ ասելիքներս դուրս են գալիս տարբեր ձևաչափերով:
Երաժշտությունն ինձ համար կայուն չէ. այսինքն կա ինչ-որ ժամանակ, որ ես լսում եմ երաժշտություն, կա ինչ-որ ժամանակ, որ լռություն եմ նախընտրում, դրա համար չէի ասի, որ կա ինչ-որ երաժշտություն, որը լրացնում է: Լռությունն է ամենասիրելի երաժշտությունս, ես աշխատւմ եմ լռության մեջ, մտածում եմ լռության մեջ:
Հմմ, լավ հարց էր: Իրականում, ես չեմ ստեղծագործում միայն մանուկների համար: Գրքերիս շապիկների նկարազարդումները միայն մեծահասակների համար են: Ֆիլմիս հանդիսատեսը բոլոր նրանք են, ովքեր կարող են զգալ տխրությունը: Քանի որ այն բանաստեղծություն է տխրություն հույզի մասին: Մանուկների համար ստեղծում եմ հեղինակային պատկերագրքեր, որոնք գրում եմ երբ ինչ որ կարևոր ասելիք է բյուրեղանում: Օրինակ՝ «Երաժիշտ հրեշ»-ի դեպքում՝ ինչպես է արվեստը մեզ օգնում կապ պահել ինքներս մեզ հետ, հաղթահարել դժվարությունները, իրական լինել: «Կապույտ աղվես»-ի դեպքում՝ թէ ինչքան կարևոր է պատկանելիության զգացումը ու էլի ինքդ քեզ փնտրելու ու գտնելու ճանապարհը: Ես կարծում եմ, որ այսօրվա երեխաներին և մեծահասակներին, որոնց մեջ միևնույն է ապրում է երեխան, ավելի ազատ մարդ լինելու համար անհրաժեշտ է ինքնագիտակցումն ու ինքնաճանաչումը: Կարևոր չի չարը, բարին, լավ գործեր անել կամ չանելը, այս կատեգորիաներն արդեն անիմաստ են ինձ համար, կարևորը իրական ինքնաճանաչումն է ու երևի թե էդ թեմաների շուրջ եմ ես պտտվում՝ խոսելով նուրբ հարցերից, որ գուցե երեխաների մոտ դեռ գիտակցական մակարդակում չեն էլ ձևավորվել:
Հա, մի տխրություն էր, որը չէր անցնում ու անընդհատ վերադառնում էր: Հետո սովորեցի, որ չպետք է էմոցիաները խեղդել, փոխել, ծածկել: Եթե ուզում ենք դրանք անցնեն, պետք է դրանց զգալ, վերապրել: Այդ թվում նաև բոլոր էմոցիաները՝ թե՛ ջղայնությունը, թե՛ տխրությունը, բոլոր բոլորը… Որովհետև չկա բացասական էմոցիա, կա իմաստ, որ մենք ենք տալիս էմոցիային: Երբ հույզը մեր մեջ արթնանում է մենք պետք է լսենք այն, զգանք ու հետո հետևություններ անենք: Եվ այդպես ես որոշեցի փորձել շերտ առ շերտ զգալ իմ տխրությունը և խորանալ դրա հատակը ինչքան կարող եմ: Էդպես գրեցի բանաստեղծությունը, հետո նկարեցի իմ փոխարեն լացող կերպարներին, հետո դրանք միասին դարձան ֆիլմի նախագիծ, հետո ներկայացրի աշխատարան, որտեղ նախագծեր էին փնտրում, և հետո կարծես ինքն իրեն այդ նախագիծը ինձ տարավ, ոչ թե ես իրեն տարա...Տարավ ու դարձավ ֆիլմ ու հիմա ինձ իր հետևից տանում է փառատոններ, հիմա էլ հասել ենք «Ոսկե Ծիրան»-ին:
Երբ ուրախ եմ, ուղղակի վայելում եմ ուրախությունը:
Կարծում եմ դա կախված է մարդուց, թե մարդը ինչ իմաստ է տալիս, ամեն մարդ ինքն է իմաստավորում իր զգացածները, իմ տխրությունը պոետիկ դուրս եկավ: Ընկերներիցս մեկը, որ հոգեբան էր, ֆիլմը դիտելուց հետո ասաց, որ ուսանողներին կարելի է հանձնարարել, որ այս ֆիլմը նայեն և կհասկանան տխրության շերտերը, որ շատ ճիշտ եմ նկարագրել: Նման տեսություն կար, թե տխրությունը ինչ փուլեր ունի ու հետո ինչպես են դուրս գալիս տխրությունից: Բոլոր էմոցիաներն էլ մարդիկ խոշոր չափով նմանատիպ են զգում մեկը մի քիչ շատ, մեկը մի քիչ քիչ, բայց էմոցիաներն ունիվերսալ բաներ են, մենք, կախված մեր աշխարհընկալումից, իրենց նշանակություն ենք տալիս, գեղեցիկ կամ տգեղ ենք տեսնում, չգիտեմ, կարծում եմ բոլոր էմոցիաներն էլ ունեն իրենց գեղեցիկ շերտերը և պետք է տեսնել դրանք:
Ես ունեմ մի կերպար, որին միշտ նկարում եմ, մեծ հսկա է, մի քիչ նման է «Երաժիշտ հրեշ»-ին, ոչ առանձնապես պարզ մանրամասնություններով ուղղակի մեծ է, բայց ինքը բարի է, երևի իմ կյանքը կերպարը այդ հսկան է, ու, նաև ասեմ, որ արական սեռ է, իգական չի… Երևի պիտի խորանամ ենթագիտակցության մեջ որ հասկանամ թէ ով է.:))
Իրականությունը շատ հարաբերական է, ամեն մեկս մեր իրականությունն ունենք ու այսպես թե այնպես մենք ենք ստեղծում մեր հեքիաթը, դրա համար կարծում եմ, որ իրականությունը շատ տարբեր դեմքեր ունի, շատ սուբյեկտիվ է: Այդպիսի հոգեբանական կարծիք էլ կա, որ մեր սցենարները կերտվում են մանկուց, որ ամեն դեպքում մեր կյանքը մենք ենք կերտում՝ ըստ մեր մեջ դրված սցենարների:
Նոր հեքիաթ ունեմ, այսինքն նոր նկարազարդած հեքիաթ ունեմ, հուսով եմ այս կամ հաջորդ տարվա մեջ իրեն էլ կհրատարակենք, ֆիլմեր դեռ չունեմ, ավելի շատ հեքիաթի սպասենք:
Ի՜նչ բազմաշերտ հարց էր… Ես շատ եմ սիրում հայերենը և ջանում եմ, օրինակ, չգրել լատինատառ նույնիսկ հեռախոսումս մարդկանց անունները: Առօրյայում ամենափոքր բաների մեջ փորձում եմ մեր լեզուն հարգել ու չկորցնել: Նկատվեց, թե ինչպես ռուսների ներհոսքով մենք միանգամից բաց թողեցինք մեր լեզուն ու բռնեցինք ռուսերենը, ու չենք էլ հարցնում՝ դիմացինը հասկանում է հայերեն, թե՝ չէ, մենք միանգամից ռուսերեն ենք խոսում… գուցե այդ նույն ռուսը հայերեն հասկանում է կամ սովորում է, կամ արդեն խոսում է: Մենք կարևորություն չենք տալիս լեզվին, դա ինձ համար շատ ցավալի է: Չգիտեմ, կարող է, հայերենը մենք շատ ենք հեռացնում մեզնից: Շատ արտահայտություններ, գուցե, շատ ավելի հարմար են անգլերեն, ռուսերեն, քան հայերեն: Մտածում եմ՝ հայերենը այդքան կտրվա՞ծ է մեզնից, ամենօրյա մտածելու հարց է սա: Միայն գիտեմ, որ ես շատ կուզեմ, որ մենք մեր լեզվին շա՜տ դողալով վերաբերվենք: Երևի, պետք է թողնել որ լեզուն բացվի, զարգանա, աճի, թեկուզ վատ բառեր ասենք, բայց մեր լեզվով: մեզ մոտ թողնենք լեզվին, գուցե այդ դեպքում մեր հոգուն և սրտին ու հույզերին հայերենը ավելի կպած լինի, չգիտեմ:
Եթե ապրեր հեքիաթում, ո՞ր հեքիաթի ո՞ր հերոսը կլիներ :
Վերադառնալ
