Հայաստան երեկ եմ եկել և չեմ խաբի ու ասի, որ ինչ-որ հատուկ բան է եղել ինձ հետ, բացի այն, որ հանդիպում եմ ունեցել ընթերցողների հետ, որոնց, ինչպես պարզվեց, հետաքրքրում է իմ գիրքը, հավանում են, ինչն ամենահաճելին էր ինձ համար: Երկրորդը այն էր, որ եղա Փարաջանովի թանգարանում, ինչը շատ հուզիչ էր:
Ես առաջին անգամ եմ Երևանում, բայց Հայաստանում շատ եմ եղել, միշտ Գյումրի եմ գնացել, և ինձ մոտ շատ ջերմ հարաբերություններ են, բայց ինչ-որ յուրահատուկ բան դեռ չի եղել: Դժբախտ պատերազմից հետո քաղաքը դեռ կենդանի է, ինչը խրախուսելի է:
Օյ, չգիտեմ՝ ինչու ես խորհուրդ կտայի այս գիրքը: Ես փորձում եմ անկեղծ լինել, փորձում եմ չգրել նրա մասին ինչ ես չգիտեմ, փորձում եմ գրել նրա մասին ինչ ես զգում եմ կամ զգում են իմ մտերիմները: Կարող է սա իմ սեփական փորձը չէ, բայց սա պատմություն է, որը դիպչում է սրտիդ, նման պատմությունները պետք է կարևորել… Այս գրքի բացասական կողմն այն է, որ ես շատ բան եմ մտցրել այնտեղ, որովհետև սա առաջին մեծ գիրքն էր, իսկ տարիներ ընթացքում շատ բան էր կուտակվել և ուզում էի պատմել. ամեն դեպքում ես մտածում եմ, որ բովանդակության թելը չեմ կորցրել: Ինձ համար դժվար է իմ մասին խոսելը, բայց արդեն սկսել եմ սովորել, կարծում եմ գիրքն արժի կարդալ: Սկզբում ես չէի ընդունում այն միտքը, որ գիրքը գրել վերջացնելուց հետո այն արդեն քեզ չի պատականում, այլ՝ ընթերցողներին: Ինչպե՞ս կարող է քեզ չպատկանել: Հետո սկսեցի հանդիպել մարդկանց, որոնք գրքի մեջ սկսեցին փնտրել տողատակեր, ենթատեքստեր, և սկզբում ես չէի համաձայնվում նրանց հետ, արդարանում էի, իսկ հետո ես դադարեցի, ես հավատացի, որ դա գուցե ճիշտ է, որովհետև ամեն մեկը գրքից ինքն իրենն է վերցնում:
Անմիջական գուցե չունի, բայց կապ ունի, իհարկե: Նախ առաջինը կարդացած գրքերն են շատ կարևոր: Ես չեմ կարող հավատալ այն մտքին, որ մարդը, ընթերցող չլինելով, կարող է լինել գրող: Ես շատ եմ հանդիպել մարդկանց, որոնք չեն կարդում, որ իրենց փոքրությունը չզգան ու չընկնեն ազդեցության տակ: Կարծում եմ կարդացած գրքերը չեն կորչում ոչ մի տեղ: Կան գրողներ որոնք շատ մեծ ազդեցություն են թողել ինձ վրա: Օրինակ, երբ ես կարդացի Մարիո Վարգաս Լյոսա, իմ ամենասիրելի գրողներից մեկն է, նրա գրականության մեջ թռիչքները ընկալեցի և հասկացա, որ նման կերպ էլ է հնարավոր գրել: Մեկ այլ գրող՝ Ֆազիլ Իսկանդերը չուներ նմա թռիչքներ, նա ընտրում է մի մարդու կերպար ու պատմում միայն նրա մասին, դե հնարավոր է նաև այդպես: Նրանք քո ճանապարհը ավելի հեշտ են դարձնում, որովհետև նրանք ուսուցիչներ են: Մի անգամ առիթ ունեի հանդիպելու իմ սիրած գրողին, բայց վախենում էի: Հետո ես գնացի գրքերի շուկա, իր համար նվեր գնեցի, բայց էլի վստահ չէի՝ ուզո՞ւմ եմ հանդիպել իրեն, թե չէ: Ի վերջո, ես նվերը ուրիշին տվեցի, բայց նա այդպես էլ չիմացավ, որ նվերը Լյոսայի համար էր: Ճիշտ է, որ գիրքը կարդալուց հետո հանդիպես հեղինակին, շփվես նրա հետ, բայց ես միշտ վախեցել եմ իմ սիրած հեղինակների հետ շփվելուց, գուցե նրանք բոլորովին իմ պատկերացումներին չհամապատասխանեն:
Ես սիրում եմ նաև կարդալ ինքնակենսագրական գրքեր, ֆիլմերի մասին գրքեր: Ես չեմ սիրում, երբ քո ողջ գիտելիքը տեղավորում ես գրքի մեջ, գուցե քեզնից ավելի խելացի մեկը կարդա և հասկանա, թե ինչ ես արել դու :
Այն տունը որտեղ ապրում է Թազոն, դա իմ տունն է: Հասցեն գրված չէ, բայց ինքն այնտեղ է ապրում: Մարդկանց, մտերիմների վերաբերյալ ես շատ բան եմ փոխել , որ ոչ մեկը գլխի չընկնի, թե ովքեր են: Բայց Թազոյի սվիտերը... իհարկե, բոլորը ճանաչեցին նրան: Շատ անձնական բաներ կան ամեն դեպքում, անձնական և հարազատ մարդիկ կան: Չնայած իմ մանկությունն ու երիտասարդությունն այնքան էլ դրամատիկ չէր, ես մեծացել եմ ընտանքում, որտեղ մայրս ու հայրս սիրում էին իրար: Ես գլխավոր կերպարին սիրում եմ տալ բարդ պատասխանատվություն. այս դեպքում տվեցի երկու բան որ չեմ սիրում՝ մոր կերպարը վրացի ազգայնամոլ է, իսկ հայրը գործարար էր:
Հիմա ավարտին եմ հասցրել մի վեպ՝ Մեքսիկայի մասին. Գեղարվեստական/դոկումենտալ վեպ է:
Վրացի ժամանակակից գրողներից մի քանիսն են ակտիվ. ես էլ միշտ իմ կարծիքը արտահայտել եմ, չեմ թաքցրել: Մի անգամ մի հեռուստաալիքի հարցազրույց տվեցի, տղաս ասաց՝ ինչու ես հարցազրույց տալիս այս հեռուստաալիքին, ես էլ ասացի՝ մի վախեցիր: Երբ ես ինչ որ բան եմ ասում, իմ կարծիքն եմ արտահայտում, ես միշտ ասում եմ, որ դա իմ կարծիքն է որպես քաղաքացի, եթե ես գրող եմ, պարտադիր չէ ինձ լսեն, իսկ որպես քաղաքացի պիտի լսեն, լավ գրողի կարծիքն անգամ կարող են հաշվի չառնել: Միշտ պետք է քո կարծիքն ունենաս: Դոկումենտալ գիրք եմ գրել Մեքսիկայի մասին, որտեղ մի առանձին գլուխ կա, որը վրաց հասարակության մասին է, որը ես անվանում եմ բարձրաձայնելու վախը: Իրականում վտանգավոր է բարձրաձայնելը, որովհետև մի ճանապարհի ես դուրս գալու, որը Աստված գիտի, թե ուր կտանի քեզ: Մարդկանց մեծամասնությունը, որոնք իրենց ավանդպաշտ են համարել, կանգնած են սահմանին ու, եթե նրանք սկսեն մտածել, նրանք կգիտակցեն, որ կորչում են: Նրանք իրոք վախենում են, որովհետև սովոր էին պատրաստի ձևերի:
Այն տեղը, որը ես սիրում եմ ու համարում եմ իմը, երբ ես տեսել եմ տարվա չորս եղանակ մի տեղ ուրեմն՝ իմն է: Ես այսպես կասեմ, քաղաքը մի քիչ ավելի բարդ է, այն տեղը, որտեղ տեղավորվում է և՛ քո ցավը, և՛ ուրախությունը, այդ տեղը քոնն է: Օրինակ, արտասահմանցիները միշտ սիրել են աշխատել Թբիլիսիում, իսկ այդպես հեշտ է, քանի որ, եթե այնտեղ կա խնդիր դա իրենց չի վերաբերվում, իսկ մնացածը շատ լավ է: Մարդիկ ծիծաղում են, շատ լավ է ամեն ինչ, նրանք չեն գնում տխուր հավաքույթների, հուղարկավորությունների: Այնպես է ստացվում, որ նրանք այդտեղ են ապրում, բայց քաղաքը իրենցը չի:
Վերադառնալ
