Բարի գալուստ «Զանգակ» գրատան պաշտոնական կայք: Պատվիրիր զանգ հիմա
Զամբյուղ

Զրույցներ Սարոյանի հետ

Ներկայացնում ենք մի քանի հատված Վիլյամ Սարոյանի մասին Վահագն Դավթյանի հուշագրությունից։ Գիրքը ծնվել է «բարի հսկա»-ի հետ Երևանում, Փարիզում, Ֆրեզնոյում հանդիպումներից և ուղևորություններից։

Գրքում հետաքրքիր մանրամասներ են ներկայացված Սարոյանի գրականության, շրջապատի, կյանքի, ընտանիքի, ինչպես նաև որդու հետ բարդ հարաբերությունների մասին։ Առաջին հրատարակությունից հետո Վահագն Դավթյանը հուշագրությունն ընդլայնել է՝ ավելացնելով տասնյակ անտիպ էջեր։ Վերանայված տարբերակը հրատարակել է «Վերնատուն» հրատարակչությունը: Առաջաբանի հեղինակը Սիլվա Յուզբաշյանն է, գրքի խմբագիրը՝ Արմեն Սարգսյանը:


-Հրաչյա Քոչարն ինչե՞ն մահացավ...

-Սրտից...

-Կհասկանամ... Բարեկամս էր, պատվական մարդ... Հակոբ Սալախյան ինչե՞ն մահացավ...

- Շաքարախտից...

-Վա՜խ, վա՜խ, այդքան ջահիլ... Է, քու առողջությունդ ինչպե՞ս է...

-Ոչինչ, վատ չէ...

-Եթե առողջությունդ ստուգել կուզես, բժիշկներու չդիմես, ծնողներուդ նայե... ծնողներդ կա՞ն, կապրի՞ն...

-Այո:

-Մայրդ քանի՞ տարեկան է:

-Մոտ ութսուն:

-Բռավո, ուրեմն դուն ալ առողջ ես...


-Գիտե՞ս, սխտոր եղավ պատճառ, որ ես քիչ գնացի դպրոց...

-Ինչպե՞ս...

-Պատմեմ՝ լսե: Մենք՝ բիթլիսցիներս, սխտոր շատ կսիրենք: Ամեն առավոտ սխտորով կերակուր կուտեի, կերթայի դպրոց: Հոտ դասարան կբռներ... Ուսուցիչ կմտներ, հոտ կքաշեր ու վրաս կպոռար. նորե՞ն սխտոր կերած ես... Այո՛, կըսեի, սխտոր կերած եմ, հապա ի՞նչ ուտեի...Հոտ սենյակ բռնած է, կըսեր...Է, լուսամուտ բաց, կըսեի...Կկատղեր, դուրս կըներ: Իմ ուզած ալ այդ էր, կերթայի տուն: Մայրս կհարցներ ինչո՞ւ նորեն շուտ եկար... Ուսուցիչ դուրս ըրավ, ըսավ, սխտոր կերած ես... Խողեմ ատոնց գլուխ, կըսեր մայրս, ատոնց նայեք, Բիթլիսի ճաշեր չեն հավնիր եղեր, իրենց կերա՞ծ ինչ է...


-Երբ սկսա գրել, ոչ ոք չէր հավտար, թե կրնամ գրող դառնալ: Միայն մեկ մարդ կհավտար՝ վարսավիր Նշան Փափազյան... Ան կըսեր. մի նեղեք տղուն, անոր մեջ բան մը կա, ան կրնա նշանավոր մարդ դառնալ... Իսկ եթե մեկ մարդ քեզ կհավատա, ուրեմն պետք չէ, որ հուսահատիս... Ու չէի հուսահատեր, կգրեի, ամեն օր կգրեի, գրածներս կղրկեի թերթերուն, ամսագրերուն, չէին տպեր, բայց դարձյալ կգրեի, չէի հուսահատեր: Օր մը բարեկամ մը հարցուց, եթե այդպես անվերջ գրես ու չտպեն, ի՞նչ պիտի ընես, ինչո՞վ պիտի ընտանիք պահես... Ըսի՝ ղումար պիտի խաղամ... Ըսածս չհասկացավ, մինչդեռ կուզեի ըսել, թե դարձյալ պիտի գրեմ, որովհետև գրելն ալ ղումար խաղալու պես բան մըն է, եթե համարձակություն չունիս ու չես հավատար, թե պիտի շահիս, պետք չէ, որ խաղաս... Ես կհավատայի, որովհետև գրել շատ կսիրեի, գրել ինձի համար շատ հետաքրքիր է: Ամեն ինչե շուտ կձանձրանայի, գրելե չէի ձանձրանար: Հասկացա, որ իմս գրելն է: Առավոտ կելլեմ, կգրեմ, կգրեմ ու տունես դուրս կուգամ: Իրիկուն տուն կուգամ, կմտածեմ՝ հետաքրքիր է առավոտ ի՞նչ գրած եմ...


Մի առիթով ասաց.

-Երկու անգամ ամուսնացա...

-Առաջին կնոջից քանի՞ զավակ ունեք...

-Երկու: 

-Իսկ երկրորդի՞ց:

-Երկու:

-Չորս զավա՞կ ունեք...

-Ոչ: Երկու:

-Ինչպե՞ս...

Խորամանկ ժպտաց.

-Երկրորդ անգամ դարձյալ առաջին կնոջս հետ ամուսնացա...

Այո, այն մարդկացնից է, որ դժվարությամբ են բաժանվում իրենց անցյալից, բաժանվում են ցավով, տառապանքով:

-Երբ երկրորդ անգամ ուզեցի ամուսնանալ, խորհեցա. առաջին կնոջմես ավելի աղեկ կին որտեղե՞ն պիտի գտնամ... Ու նորեն անոր հետ ամուսնացա...

Գնել գիրքը


Հատվածները հրապարակվում են «Վերնատուն» հրատարակչության թույլտվությամբ:

Քեզ կհետաքրքրի նաև