Սույն մենագրությունը Հայաստանի Հանրապետության` 1918-1920/21 թթ. համապարփակ պատմության առաջին հատորն է: Բնագիրը, որը հիմնված է մի շարք լեզուներով ծավալուն արխիվային նյութերի` փաստաթղթերի ու հրատարակությունների վրա, քառահատոր է, անգլերեն եւ հրատարակվել է 1971-1996 թթ. ժամանակահատվածում։ Առաջին հատորում արծարծվում են փոխկապակցված այն հանգամանքները, որոնք ուղենշել են 1918 թ. մայիսին Երեւանի շուրջ փոքր Հայոց պետության ստեղծումն ու նրա առջեւ ծառացած հանկարծահաս մարտահրավերները՝ տեղահանված եւ աղքատության մատնված ժողովրդի հանդեպ հոգածություն եւ ժողովրդավարական կառավարության կառույցների ստեղծում, Հանրապետության հարաբերությունները Օսմանյան կայսրության եւ երիտթուրք առաջնորդների, հարեւան Ադրբեջանի ու Վրաստանի հանրապետությունների, Սպիտակ բանակների ու Խորհրդային իշխանությունների եւ դաշնակիցների ու ամերիկյան ներկայացուցիչների հետ: Գրքում հանգամանորեն ներկայացված են Բորչալուի, Ախալքալաքի, Կարսի, Արդահանի, Լեռնային Ղարաբաղի, Զանգեզուրի ու Նախիջեւանի շուրջ տարածքային վեճերը, ինչպես նաեւ Արեւմտյան Հայաստանի գավառների ու Կիլիկիայի վերաբերյալ հայոց պահանջատիրությունը: